යුක්රේන ජනාධිපති වොලොදිමීයර් සෙලෙන්ස්කි විසින් 39 හැවිරිදි යූලියා ස්වියිරිඩෙන්කෝ එරට නව අගමැතිනිය ලෙස පත්කොට ඇත. සෙලෙන්ස්කි විසින් සඳුදා ඇය අග්‍රාමාත්‍ය ධූරයට නම් කරනු ලැබීමෙන් පසුව යුක්රේන පාර්ලිමේන්තුව විසින් ඊයේ ස්වියිරිඩෙන්කෝගේ පත්වීම තහවුරු කල බව විදෙස් මාධ්‍ය අනාවරණය කරයි.
2021 නොවැම්බර් මාසයේ සිට නියෝජ්‍ය අගමැති සහ ආර්ථික අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇති යූලියා සෙලෙන්ස්කිගේ ප්‍රධාන උපදේශක ඇන්ඩ්‍රි යෙර්මාක්ගේ දිගුකාලීන සගයෙකි.
නැගෙනහිර ඉරාකයේ පිහිටි අල්-කුට් නගරයේ සාප්පු සංකීර්ණයක ඇතිවූ ගින්නක් හේතුවෙන් පුද්ගලයි 50 දෙනෙකු ජීවිතක්ෂයට පත්ව ඇත. තුවාල ලැබූ සංඛ්‍යාව මෙතෙක් වාර්තා නොවුනු අතර ගිනි නිවන භටයින් ගින්න මැඩපැවැත්වීමට උත්සාහ කරන බව විදෙස් මාධ්‍ය පවසයි.
මහතීර් බින් මොහොමඩ් (උපත 1925 ජූලි 10, මැලේසියාවේ කේඩා ප්‍රාන්තයේ, අලෝර් සෙටාර්) යනු මැලේසියානු දේශපාලනඥයෙකි. අද ඔහු තම ජීවිතයේ සියවස සපුරයි. මහතීර් 1981 සිට 2003 දක්වාත්, 2018 සිට 2020 දක්වාත් මැලේසියාවේ අගමැති ලෙස කටයුතු කළ අතර, රට කාර්මිකකරණය වූ දියුණු ජාතියක් බවට පත් කිරීමට මූලික විය.
පාසල් ගුරුවරයෙකුගේ පුත්‍රයෙකු වූ මහතීර් උපත ලැබුවේ 1925 ජූලි 10 වන දින වුවද, නිල වාර්තාවල ඔහුගේ උපන් දිනය දෙසැම්බර් 20 ලෙස දැක්වේ. ඔහු සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ් විද්‍යාලයෙන් සහ සිංගප්පූරුවේ මලයා විශ්ව විද්‍යාලයෙන් වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරීය. 1953 දී උපාධිය ලැබීමෙන් පසු, ඔහු 1957 දක්වා රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරියෙකු ලෙස සේවය කළ අතර පසුව පුද්ගලික වෛද්‍ය වෘත්තියට පිවිසියේය.
ඔහු 1964 දී එක්සත් මැලේ ජාතික සංවිධානයේ (UMNO) සාමාජිකයෙකු ලෙස ප්‍රථම වරට පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත් විය. කෙසේ වෙතත්, 1969 දී, මහතීර් වාර්ගික මැලේ ජාතිකවාදය වෙනුවෙන් දැඩි ලෙස පෙනී සිටීම නිසා අගමැති ටුන්කු අබ්දුල් රහ්මාන් සමඟ ගැටුමක් ඇතිවීමෙන් පසු UMNO වෙතින් නෙරපා හරින ලදී. (දේශපාලනිකව ප්‍රබල වුවද, මැලේසියාවේ බහුතර මැලේ ජනතාව ආර්ථිකය ආධිපත්‍යය දැරූ චීන සුළුතරයට වඩා දුප්පත් විය.) මැලේ ජාතිකයින්ගේ ආර්ථික තත්ත්වය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා රජය 1971 දී අනුගමනය කළ නව ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය (New Economic Policy) මහතීර් විසින් අනුගමනය කරන ලද බොහෝ අදහස් ඇතුළත් විය.
මහතීර් 1970 දී නැවත UMNO හා එක් වූ අතර, 1972 දී එහි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකාරී මණ්ඩලයට ද, 1974 දී පාර්ලිමේන්තුවට ද නැවත තේරී පත් විය. 1974 අගභාගයේදී ඔහු අධ්‍යාපන අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කරන ලදී. 1976 දී ඔහු නියෝජ්‍ය අගමැති බවට පත් වූ අතර 1981 ජුනි මාසයේදී UMNO හි සභාපති ලෙස තේරී පත් විය. එම වසරේ ජූලි මාසයේදී ඔහු අගමැති බවට පත් වූ අතර, එම ධුරය දැරූ පළමු සාමාන්‍ය පුරවැසියා බවට පත් විය.
මහතීර්ගේ දීර්ඝකාලීන අගමැති ධූරය මැලේසියාවට ආර්ථික වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය දේශපාලන ස්ථාවරත්වය ලබා දුන්නේය. ඔහු විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කළ අතර, බදු ව්‍යුහය ප්‍රතිසංස්කරණය කළේය, වෙළඳ තීරුබදු අඩු කළේය, සහ රාජ්‍ය සතු ව්‍යවසායන් ගණනාවක් පෞද්ගලීකරණය කළේය. මහතීර් මැලේසියාවේ වාර්ගික බෙදීම් සමනය කිරීමට උත්සාහ කළේ පොදු සමෘද්ධිය වැඩි කිරීමෙනි. මැලේ ජාතිකයින්ගේ ආර්ථික සාර්ථකත්වය දිරිමත් කළ නව ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය, 1991 දී නව සංවර්ධන ප්‍රතිපත්තිය (New Development Policy) මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලද අතර එය පොදු ආර්ථික වර්ධනය සහ දරිද්‍රතාවය තුරන් කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළේය. මහතීර්ගේ නායකත්වය යටතේ, මැලේසියාව ආර්ථික වශයෙන් සමෘද්ධිමත් වූ අතර, වර්ධනය වන නිෂ්පාදන අංශයක්, පුළුල් වන මධ්‍යම පන්තියක්, ඉහළ යන සාක්ෂරතා අනුපාතයක් සහ වැඩි වූ ආයු අපේක්ෂාවක් එහි දක්නට ලැබුණි.
කෙසේ වෙතත්, 1990 දශකයේ අගභාගයේදී මැලේසියාවේ ආර්ථිකය අවපාතයකට ලක් වූ අතර, එය මහතීර් සහ ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස සැලකුණු මුදල් අමාත්‍ය සහ නියෝජ්‍ය අගමැති අන්වර් ඉබ්‍රාහිම් (Anwar Ibrahim) අතර භේදයක් ඇති කළේය. අන්වර් විවෘත වෙළඳපල සහ ජාත්‍යන්තර ආයෝජන සඳහා සහය දැක්වූයේ මහතීර්ගේ බටහිර කෙරෙහි වර්ධනය වන අවිශ්වාසයට ප්‍රතිවිරුද්ධවය. 1998 දී අන්වර් ඔහුගේ තනතුරුවලින් නෙරපා හැර අත්අඩංගුවට ගත් අතර, රජයට එරෙහි උද්ඝෝෂණ රැල්ලක් රට පුරා පැතිර ගියේය. අන්වර් වැරදිකරු වී සිර දඬුවම් ලැබීමෙන් පසු “reformasi” (“ප්‍රතිසංස්කරණ”) ධජය යටතේ තවත් විරෝධතා ඇති වූ අතර, ඒවා මහතීර්ගේ ඉල්ලා අස්වීම ඉල්ලා සිටියේය. එසේ වුවද, මහතීර් අන්වර්ගේ ආධාරකරුවන් මර්දනය කරමින් තමන්ගේ බලය තහවුරු කර ගත්තේය.
2001 සැප්තැම්බර් 11 වන දින එක්සත් ජනපදයේ සිදු වූ ප්‍රහාරවලින් පසුව, මහතීර් ගෝලීය ත්‍රස්තවාදයට එරෙහි යුද්ධයට සිය සහාය ලබා දුන් නමුත්, 2003 දී එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද ඉරාකය ආක්‍රමණය කිරීමට ඔහු විරුද්ධ විය. සෑම විටම මතභේදාත්මක චරිතයක් වූ මහතීර් බොහෝ විට බටහිර රටවල් විවේචනය කළ අතර, 2003 ඔක්තෝබර් 31 වන දින අගමැති ධුරයෙන් විශ්‍රාම යාමට දින කිහිපයකට පෙර කළ ප්‍රධාන කතාවකදී යුදෙව්වන්ට පහර දීමෙන් බොහෝ විදේශීය රජයන්ගේ සහ විශේෂයෙන් මුස්ලිම් නොවන අයගේ කෝපය අවුලුවා ගත්තේය. 2008 දී, UMNO සහ එහි හවුල්කරුවන්ට දශක කිහිපයකට පසු ප්‍රථම වරට ඔවුන්ගේ තුනෙන් දෙකක ව්‍යවස්ථාදායක බහුතරය අහිමි වීමෙන් පසු මහතීර් පක්ෂයෙන් ඉවත් විය.
2008 දී ඔහු මහජන ජීවිතයෙන් විශ්‍රාම ගත්තද, මැලේසියාවේ රාජ්‍ය අරමුදලක් වන 1MDB සම්බන්ධ දැවැන්ත මූල්‍ය වංචාවකට පැටලී සිටි හිටපු ගෝලයෙකු වූ අගමැති නජීබ් රසාක්ගේ (Najib Razak) දැඩි විවේචකයෙකු ලෙස මහතීර් නැවත ඉස්මතු විය. නජීබ් රසාක්ට 1MDB වෙතින් ඩොලර් මිලියන 700 ක් සොරකම් කළ බවට චෝදනා එල්ල වූ අතර, ඔහු සහ අනෙකුත් මැලේසියානු නිලධාරීන් ජාත්‍යන්තර මුදල් විශුද්ධිකරණ පරීක්ෂණ කිහිපයක ඉලක්ක බවට පත් විය. 2018 ජනවාරි මාසයේදී මහතීර් ප්‍රකාශ කළේ මහ මැතිවරණයේදී විපක්ෂ පක්ෂ සන්ධානයක් වෙනුවෙන් අගමැති අපේක්ෂකයා ලෙස ඉදිරිපත් වන බවයි. 2018 මැයි 9 වන දින, 92 හැවිරිදි මහතීර් පුදුම සහගත ජයග්‍රහණයක් ලබා ගනිමින්, ආසන 222 න් 122 ක් දිනා ගනිමින් පටු බහුතරයක් ලබා ගත්තේය. ඔහු පසුදා අගමැති ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේදී, මහතීර් වසර දෙකක් සේවය කිරීමෙන් පසු අන්වර්ට බලය පවරන බවට ප්‍රතිඥා දී තිබූ අතර, ඔහුගේ පළමු ක්‍රියාවන්ගෙන් එකක් වූයේ අන්වර්ට සමාව දෙන ලෙස සුල්තාන් මුහම්මද් V ගෙන් ඉල්ලීමයි. අන්වර් දින කිහිපයකට පසු නිදහස් වූ අතර ඉක්මනින්ම සිය දේශපාලන ජීවිතය ආරම්භ කළේය.
මහතීර් සහ අන්වර් අතර සන්ධානය දුර්වල වූ අතර, පොරොන්දු වූ අනුප්‍රාප්තිකයේ නිශ්චිත කොන්දේසි කිසි විටෙකත් පැහැදිලිව දක්වා නොතිබුණි. මහතීර් මෙම කාරණය විසඳූයේ 2020 පෙබරවාරි මාසයේදී අගමැති ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වන බව ප්‍රකාශ කිරීමෙනි, එය පොරොන්දු වූ බලය පැවරීමට මාස දෙකකටත් අඩු කාලයකට පෙරය. අන්වර් සමඟ ඇති ගිවිසුම අහෝසි වීමත්, වෙනත් පක්ෂවලට රජයක් පිහිටුවීමට ප්‍රමාණවත් ආසන නොමැති වීමත් නිසා, මහතීර් තාවකාලික අගමැති ලෙස කටයුතු කළේය. මැලේසියාවේ රජු, සුල්තාන් අබ්දුල්ලා, දේශපාලන අර්බුදය විසඳීමට උත්සාහ කරමින් තනි පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් හමු වූ අතර, අන්වර් තම ධජය යටතේ විපක්ෂ කණ්ඩායම් සන්ධානයක් එක්රැස් කිරීමට උත්සාහ කළේය. මහතීර්, තමන් ඇති කළ ඕනෑම ව්‍යාකූලත්වයක් සම්බන්ධයෙන් සමාව අයැද සිටි අතර, තමන් ප්‍රධානියා ලෙස පත් කර ගනිමින් පක්ෂග්‍රාහී නොවන රජයක් පිහිටුවීමට යෝජනා කළේය. මහතීර් සහ අන්වර් ඉක්මනින්ම සමගි වී වැඩ කරන පාර්ලිමේන්තු බහුතරයක් එක්රැස් කර ඇති බව ප්‍රකාශ කළද, සුල්තාන් අබ්දුල්ලා නිවේදනය කළේ UMNO අපේක්ෂක මුහිද්දීන් යාසීන් (Muhyiddin Yassin) මැලේසියාවේ අගමැති වන බවයි.
පුද්ගලයින් 260ක් ජීවිතක්ෂයට පත්කරමින් පසුගියදා ඉන්දියාවේ අහමාබාද් ගුජරාට් ගුවන්තොටුපල ආසන්නයේ සිදුවූ එයාර් ඉන්දියා ගුවන් අනතුරේ මූලික පරීක්ෂණ වාර්තාව මේ වන විට නිකුත්වී ඇත.
අනතුරට පත් ගුවන් යානයේ කලු පෙට්ටියේ සඳහන්ව තිබූ ගුවන් නියමුවන් දෙදෙනොගේ හඩ පටිගත වීමක් මෙම මූලික පරීක්ෂණ වාර්තාවට පදනම් ඇති බව විදෙස් මාධ්‍ය අනාවරණය කරයි.
යානයේ ඉන්ධන සැපයීම විසන්ධි කලේ ඇයිදැයි යන්න මෙහිදී එක් ගුවන් නියමුවෙකු විමසා ඇති අතර අනෙක් ගුවන් නියමුවා එයට පිළිතුරු ලෙස පවසා ඇත්තේ තමන් විසින් ඉන්ධන සැපයීම විසන්ධි නොකල බවයි.
ප්‍රශ්නය අසන ගුවන් නියමුවා හා පිළිතුරු දෙන නියමුවා කවුරුන්ද යන්න හෙළිදරව්වී නොමැතිබව පවසන ජාත්‍යාන්තර මාධ්‍ය පවසන අයුරින් මෙම අනතුරට මූලික හේතුව වී ඇත්තේ ගුවන් යානයේ ඉන්ධන සැපයීමේ අවහිරතාවයක් හට ගැනීම බවද පෙන්වාදී ඇත.
ජාත්‍යන්තර අපරාධ විනිශ්චය සභාව විසින් හිටපු අගමැති ෂෙයික් හසීනාට අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනාවකට වරදකාරීත්වය තහවුරු කර මාස හයක සිර දඬුවමක් නියම කර තිබේ.
මෙම තීන්දුව අද (2) දින ජාත්‍යන්තර අපරාධ විනිශ්චය සභාවේ අංක 1 හි සභාපති විනිසුරු මොහොමඩ් ගෝලාම් මෝටුසා මොසුම්දර් ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලක් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.
මෙය ෂෙයික් හසීනා මාස 11කට පමණ පෙර බලයෙන් පහ කිරීමෙන් අනතුරුව බංග්ලාදේශයෙන් පිටව ගිය පසු ඇය වරදකාරිය කර ලබා දුන් පළමු තීන්දුවයි. අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනාවට හේතුව වී ඇත්තේ, හසීනා අධිකරණයට හානි කිරීමට උත්සාහ කළ බවට සැලකෙන දුරකථන සංවාදයක් හෙළිදරව් වීමක් බව වාර්තා වේ.
ජාත්‍යන්තර අපරාධ විනිශ්චය සභාව මුලින්ම ස්ථාපිත කරන ලද්දේ 2009 දී ෂෙයික් හසීනාගේ රජය විසින්, බංග්ලාදේශයේ 1971 නිදහස් යුද්ධය අතරතුර සිදු වූ අපරාධ විමර්ශනය කිරීම සහ නඩු පැවරීම සඳහා ය. 2024 අගෝස්තු මාසයේදී ඇය බලයෙන් පහ කිරීමෙන් පසු, අතුරු ආණ්ඩුව විසින් 2024 දී විරෝධතා මර්දනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් මානව වර්ගයාට එරෙහි අපරාධ චෝදනා ඇතුළුව, එම විනිශ්චය සභාව යටතේ හසීනාට සහ ඇගේ ආශ්‍රිතයන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීම ආරම්භ කරන ලදී. ෂෙයික් හසීනා තමන්ට එරෙහි සියලු චෝදනා ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත.
තායිලන්තයේ අගමැතිනිය වන පෙටොංටාර්න් ෂිනවත්‍රා, කාම්බෝජයේ හිටපු නායක හුන් සෙන් සමඟ පැවැත්වූ දුරකථන සංවාදයක් එළිදරව් වීම හේතුවෙන් සිය ධුරයෙන් අත්හිටුවීමට ලක්ව තිබේ. ජූලි 1 වන දින ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණයේ නියෝගයකින් මෙය සිදු වූ අතර, එමගින් තායිලන්ත දේශපාලනයේ විශාල ආන්දෝලනයක් ඇති වී තිබේ.
මැයි 28 වන දින කාම්බෝජ දේශසීමාවේ සිදුවූ හමුදා ගැටුමකින් පසු ඇති වූ නොසන්සුන්තාව සමනය කිරීම සඳහා අගමැතිනිය හුන් සෙන් සමඟ දුරකථනයෙන් සාකච්ඡා කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙම සංවාදය හුන් සෙන් විසින් පටිගත කර ප්‍රසිද්ධියට පත් කර ඇති අතර, එහි අගමැතිනිය තායි හමුදා අණදෙන නිලධාරියෙකු විවේචනය කරන අයුරුත්, හුන් සෙන්ව “මාමා” ලෙස අමතමින් කාම්බෝජ ඉල්ලීම් වලට එකඟ වන ස්වභාවයක් පෙන්වන අයුරුත් අඩංගු විය.
මෙම හඬපටය තායිලන්තය පුරා පුළුල් මහජන විරෝධයක් සහ කෝපයක් ඇති කළේය. විශේෂයෙන් ගතානුගතික සහ ජාතිකවාදී පාර්ශ්වයන් ඇයට දැඩි දෝෂාරෝපණ එල්ල කළ අතර, ඇය තායිලන්තයේ ස්වෛරීත්වයට සහ හමුදාවට හානි කළ බවට චෝදනා කළේය.
මෙම සිදුවීමෙන් පසු, සෙනෙට් මන්ත්‍රීවරුන් 36 දෙනෙකු අගමැතිනියව සේවයෙන් පහ කරන ලෙස ඉල්ලා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණයට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කළේය. ඔවුන් චෝදනා කළේ පෙටොංටාර්න් ව්‍යවස්ථානුකූලව අසත්‍ය ප්‍රකාශ කර ඇති අතර ආචාර ධර්ම උල්ලංඝනය කර ඇති බවයි.
අද (ජූලි 1) දිනයේදී අධිකරණය ඒකමතිකව පෙත්සම විමසා බැලීමට තීරණය කළ අතර, 7-2 ඡන්දයෙන් අගමැතිනියගේ රාජකාරී තාවකාලිකව අත්හිටුවීමට නියෝග කළේය. ඇයට දින 15ක් ඇතුළත තම ආරක්ෂාව සඳහා සාක්ෂි ඉදිරිපත් කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී ඇත. තම ක්‍රියාවන් පිටුපස නරක අරමුණක් නොතිබූ බවත්, ගැටුම් වළක්වා ගැනීමට පමණක් උත්සාහ කළ බවත් පෙටොංටාර්න් ප්‍රකාශ කර තිබේ.
මෙම සිදුවීම තායි දේශපාලනයේ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ ආධිපත්‍යය දැරූ ෂිනවත්‍රා පවුලට තවත් පසුබෑමකි. පෙටොංටාර්න් මහත්මිය, පසුගිය දශක දෙක තුළ තම ධුර කාලය සම්පූර්ණ කිරීමට පෙර බලය අහිමි වූ එම පවුලේ තුන්වන ප්‍රමුඛ දේශපාලඥයා බවට පත් වී ඇත. ඇගේ පියා වන තාක්සින් ෂිනවත්‍රා සහ නැන්දණිය වන යින්ලක් ෂිනවත්‍රා ද මීට පෙර මෙවැනිම දේශපාලන පෙරළිවලට මුහුණ දී තිබුණි.
අගමැති ධුරය අත්හිටුවීමත් සමඟ, සූරිය ජුන්ග්රුන්ග්රුන්ග්කිට් වැඩබලන අගමැති ලෙස පත් කර ඇත. 38 හැවිරිදි පෙටොංටාර්න්, තායිලන්තයේ ලාබාලතම නායිකාව වන අතර, ඇගේ නැන්දණිය වූ යින්ලක් ෂිනවත්‍රාට පසු අගමැති ධුරයට පත් වූ දෙවන කාන්තාව ද වේ.
දුරකථන සංවාදය කාන්දු වීමට පෙර සිටම තායිලන්තය සහ කාම්බෝජය අතර දේශසීමා ගැටුම් හේතුවෙන් ආතතීන් පැවතුණි. මැයි 28 සිදුවීමෙන් පසු, කාම්බෝජය තායිලන්තයෙන් ආනයනය කරන සියලු පලතුරු සහ එළවළු ආනයනය තහනම් කිරීමට පියවර ගත් අතර, රූපවාහිනියෙන් සහ සිනමා ශාලාවලින් තායි චිත්‍රපට තහනම් කිරීමට ද කටයුතු කරන ලදී. තවද, දේශසීමා මුරපොළක් ද වසා දමා තිබුණි.
වොෂින්ටනයේ පිහිටි ඊශ්‍රායල තානාපති කාර්යාලයේ කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයන් දෙදෙනෙකු බදාදා සවස යුදෙව් කෞතුකාගාරයක පැවති උත්සවයකින් පිටවෙමින් සිටියදී වෙඩි තබා ඝාතනය කර තිබේ. සැකකරු අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසු පලස්තීනයට සහයෝගය දක්වන ප්‍රකාශ සිදුකළ බව පොලිසිය පවසයි.
මෙට්‍රොපොලිටන් පොලිස් ප්‍රධානී පැමෙලා ස්මිත් මාධ්‍ය හමුවකදී පැවසුවේ මියගිය පුද්ගලයන් දෙදෙනා, එනම් පිරිමියෙකු සහ කාන්තාවක්, කැපිටල් යුදෙව් කෞතුකාගාරයේ උත්සවයකින් පිටවෙමින් සිටියදී සැකකරු සිව් දෙනෙකුගෙන් යුත් කණ්ඩායමකට ළං වී වෙඩි තැබූ බවයි.
චිකාගෝහි 30 හැවිරිදි එලියාස් රොඩ්‍රිගස් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති සැකකරු, වෙඩි තැබීමට පෙර කෞතුකාගාරය පිටත සැරිසරන අයුරු නිරීක්ෂණය වී තිබේ. වෙඩි තැබීමෙන් පසු ඔහු කෞතුකාගාරයට ඇතුළු වී උත්සව ආරක්ෂක අංශ විසින් රඳවාගෙන ඇති බව පැමෙලා ස්මිත් සඳහන් කළා ය.
ඔහුව භාරයට ගන්නා විට, සැකකරු පලස්තීනයට සහයෝගය දක්වන සканතයක් ආරම්භ කර ඇති බව ස්මිත් කීවාය. කෙසේ වෙතත්, ප්‍රජාවට අඛණ්ඩ තර්ජනයක් ඇතැයි නීතිය බලාත්මක කිරීමේ අංශ විශ්වාස නොකරන බවද ස්මිත් අවධාරණය කළාය.
දශක ගණනාවක් තිස්සේ පැවති ප්‍රචණ්ඩත්වය, බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම් සහ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් හේතුවෙන් බලොච් ජාතිකවාදී නායකයින් පාකිස්තානයෙන් නිදහස ප්‍රකාශ කර ඇත. සමාජ මාධ්‍ය ජාලා බලොකිස්තානයේ යෝජිත ජාතික ධජයේ සහ ස්වාධීන බලොච් රාජ්‍යයේ සිතියම්වලින් පිරී ගොස් ඇති අතර, විවිධ වේදිකාවල ‘බලොකිස්තාන් ජනරජය’ යන හැෂ්ටැගය වේගයෙන් පැතිර ගියේය. ප්‍රකට බලොච් ක්‍රියාකාරිකයෙකු සහ ලේඛකයෙකු වන මීර් යාර් බලොච් ප්‍රකාශ කළේ පාකිස්තානය විසින් අත්පත් කරගෙන සිටින බලොකිස්තානය පුරා ජනතාව වීථි බැස මහජන විරෝධතා පවත්වමින් නිදහස සඳහා සිය ඉල්ලීම හඬ නඟන බවත්, “බලොකිස්තානය පාකිස්තානය නොවේ” යන්න ප්‍රකාශ කරන බවත්ය. සමාජ මාධ්‍ය සටහනක් මගින් මීර් මහතා ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවෙන් සහ එක්සත් ජාතීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ “බලොකිස්තාන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය” ස්වෛරී රාජ්‍යයක් ලෙස පිළිගන්නා ලෙසයි.
අකාශවානි වාර්තාකරු පවසන පරිදි, බලොච් නිදහස් ව්‍යාපාරයට ගැඹුරු ඓතිහාසික මූලයන් ඇති අතර, එය 1947 දී බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාව බෙදීමෙන් පසු රාජ්‍යය කෙටි කලකට නිදහස ප්‍රකාශ කිරීම දක්වා දිව යයි. 1948 දී බලොකිස්තානය බලහත්කාරයෙන් පාකිස්තානයට ඈඳා ගන්නා ලද අතර, එය බලොච් ජාතිකවාදීන් කිසි විටෙකත් පිළි නොගත් ක්‍රියාවකි. මීර් යාර් බලොච් ඇතුළු ක්‍රියාකාරීන් තර්ක කරන්නේ කලාපයේ විශාල ස්වභාවික සම්පත්, විශේෂයෙන් ගෑස් සහ ඛනිජ ලවණ ඉස්ලාමාබාද් පරිපාලනය විසින් සූරාගෙන ඇති අතර, ප්‍රදේශවාසීන් දිගින් දිගටම කොන් කර ඇති බවයි. අද වන විට බලොකිස්තානය, පාකිස්තානයේ දුප්පත්ම සහ අවම වශයෙන් සංවර්ධනය වූ පළාත ලෙස පවතී.
බංග්ලාදේශ මැතිවරණ කොමිසම විසින් හිටපු අගමැතිනී ෂෙයික් හසීනාගේ අවාමි ලීග් පක්ෂයේ ලියාපදිංචිය අහෝසි කර තිබේ. මේ නිසා, අවාමි ලීග් පක්ෂයට ඉදිරි ජාතික මැතිවරණවලට සහභාගී වීමට නොහැකි වෙයි.
නොබෙල් ත්‍යාගලාභී මුහම්මද් යුනුස්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් තාවකාලික රජය විසින් අවාමි ලීග් පක්ෂයේ සියලුම ක්‍රියාකාරකම් ත්‍රස්ත විරෝධී නීතිය යටතේ තහනම් කර තිබේ.
විරෝධතා වලදී සිදුවූ මරණ සම්බන්ධයෙන් අවාමි ලීග් නායකයින්ට එරෙහිව යුද අපරාධ විමර්ශනයක් සිදුවන අතර, එම පක්ෂය ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් බව රජය පවසයි.
මැතිවරණ නීතිය අනුව, පක්ෂයකට මැතිවරණයට තරග කිරීමට නම් මැතිවරණ කොමිසමේ ලියාපදිංචි විය යුතු ය.
මේ තහනම නිසා, වසර 20කට වැඩි කාලයක් රට පාලනය කළ අවාමි ලීග් පක්ෂයට ඉදිරි මැතිවරණවලට සහභාගී වීමට නොහැකි වෙයි.
ජාත්‍යන්තර අපරාධ විනිශ්චය සභාවේ විමර්ශන අවසන් වන තුරු අවාමි ලීග් පක්ෂයේ සියලුම දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම් තහනම් කර තිබේ. හසීනා අගමැතිවරියට මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ විරුද්ධවාදීන් මර්දනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වී තිබේ.
2024 මැතිවරණයේදී හසීනා ජයග්‍රහණය කළත්, ප්‍රධාන විපක්ෂය එය වර්ජනය කළේ ය.
පසුගිය වසරේ සිදුවූ විරෝධතා නිසා හසීනාට රටින් පලා යාමට සිදු වූ අතර, පසුව යුනුස්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් තාවකාලික රජයක් බලයට පත්විය. යුනුස් පවසන්නේ, මැතිවරණය 2026 දක්වා කල් දැමිය හැකි බවත්, තමන් මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමට අදහසක් නොමැති බවත්ය.
විපක්ෂය ඉක්මන් මැතිවරණයක් ඉල්ලා සිටින අතර, නව ශිෂ්‍ය පක්ෂය ප්‍රතිසංස්කරණවලින් පසු මැතිවරණයක් ඉල්ලා සිටියි.
1971 නිදහස් අරගලයට නායකත්වය දුන් පක්ෂය වන අවාමි ලීග් පක්ෂයේ එවකට නායකයා වූයේ ෂෙයික් හසීනාගේ පියා වන ෂෙයික් මුජිබර් රහ්මන් ය. ඔහු බංග්ලාදේශයේ නිදහස් සටනේ නායකයා ලෙස සැලකේ.
නිල සංචාරයක් සඳහා අද (04) ඉන්දීය විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය ආචාර්ය එස්. ජෙයිශංකර් මහතා දිවයිනට පැමිනෙන බව වාර්තා වේ.
විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය සඳහන් කර සිටියේ, ඔහු එම සංචාරයේදී ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක සහ අග්‍රාමාත්‍ය හරිනි අමරසූරිය හමුවීමට නියමිත බවයි.
පසුව ඔහු විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය විජිත හේරත් හමුවීමට නියමිත බවද වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.
සැණින් එසැණින් දසත විහිදූ පුවත් ඔබ අතට🌍
TheNewsLK Facebook page link >>> https://www.facebook.com/thenewslk1
ThenewsLk WhatsApp group link >>> https://chat.whatsapp.com/BpZ2apzFoKqHtoo4RWnaBi
