මෑතකදී වෙසක් පෝය දින ජනාධිපති සමාව යටතේ සිරකරුවෙකු නීතිවිරෝධී ලෙස මුදාහැරීම සම්බන්ධයෙන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව (CID) විසින් අත්අඩංගුවට ගත් අනුරාධපුර බන්ධනාගාර අධිකාරීවරයා ජූනි 13 වනදා දක්වා තවදුරටත් රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කර තිබේ. මෙම නියෝගය අද (11) අනුරාධපුර මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය විසින් නිකුත් කරන ලදී.

ඉකුත් ඉරිදා (ජූනි 8) සිදුවූ මෙම අත්අඩංගුවට ගැනීම, මුදාහැරීමට ලක්වූ රැඳවියා වන ඩබ්ලිව්. එච්. අතුල තිලකරත්න, ජනාධිපති සමාව සඳහා අනුමත කරන ලද සිරකරුවන් 388 දෙනෙකුගේ නිල ලැයිස්තුවට ඇතුළත් නොවීමෙන් පසුව සිදුවිය. ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය විසින් මැයි 6 වනදා නිදහස් කිරීම සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද නම් අතර තිලකරත්නගේ නම නොතිබූ බව තහවුරු කර ඇත.

මෙම බරපතල ක්‍රියා පටිපාටික උල්ලංඝනයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, බන්ධනාගාර දෙපාර්තමේන්තුව “ජනාධිපති අනුමැතියකින් තොරව සිරකරුවෙකු මුදාහැරීම” යන ශීර්ෂය යටතේ විධිමත් පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කළ අතර, එය CID පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කිරීමට හේතු විය. මෙම මුදාහැරීම සඳහා කිසියම් ව්‍යාජ ලියකියවිලි හෝ ක්‍රියා පටිපාටික අක්‍රමිකතාවක් සිදුවී ඇත්දැයි බලධාරීන් දැන් පරීක්ෂා කරමින් සිටී.

බන්ධනාගාර නිලධාරීන් කියා සිටියේ මෙම නිදහස් කිරීම පොදු වෙසක් සමාව යටතේ සිදුවූවක් බවයි. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් ක්‍රියා පටිපාටික දෝෂයක් පිළිගෙන ඇති අතර විමර්ශනයට සහය දක්වයි. මේ අතර, මෙම අක්‍රමවත් මුදාහැරීමට වෙනත් නිලධාරීන් හෝ බාහිර පාර්ශවයන් සම්බන්ධ වී ඇත්දැයි සොයා බැලීම සඳහා CID විසින් සිය විමර්ශන කටයුතු කරගෙන යයි.

මෙම සිදුවීම බන්ධනාගාර සමාව දීමේ පද්ධතියේ විශ්වසනීයත්වය පිළිබඳ පුළුල් අවධානයක් සමාජය තුළ ඇති කර ඇති අතර, ජනාධිපති සමාවන් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී වැඩි විනිවිදභාවයක් සහ දැඩි අධීක්ෂණයක් අවශ්‍ය බව පැහැදිලිය.

මෙම නඩුව ජූනි 13 වනදා නැවත කැඳවීමට නියමිත අතර, එහිදී අධිකරණය විසින් පරීක්ෂණයේ ප්‍රගතිය සමාලෝචනය කර ඊළඟ පියවර සම්බන්ධයෙන් සලකා බලනු ඇත.

හෙට (ජුනි 12) සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි, 2025 වසරේ දෙවන අර්ධය සඳහා විදුලි ගාස්තු සමස්තයක් ලෙස 15%කින් ඉහළ නැංවීමට ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම (PUCSL) තීරණය කර තිබේ. මෙම තීරණය අද (ජුනි 11) පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය (CEB) විසින් මීට පෙර 18.3%ක වැඩිවීමක් යෝජනා කර තිබුණද, අවසානයේදී 15%ක වැඩිවීමකට අනුමැතිය ලැබී ඇත.

පවතින ආර්ථික අභියෝග මධ්‍යයේ ගනු ලැබූ මෙම තීරණය, රටේ ජනතාවට සහ ව්‍යාපාරවලට තවත් දැවැන්ත බරක් පටවන බවට විවිධ පාර්ශවයන්ගෙන් අදහස් පළ වේ. මෙම ගාස්තු වැඩිවීම පාරිභෝගිකයින්ගේ මාසික වියදම් තවදුරටත් ඉහළ නංවන අතර, විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ කාර්යක්ෂමතාව සහ කළමනාකරණය පිළිබඳව නැවත වරක් ප්‍රශ්න මතු කිරීමට ඉඩ ඇත.

මෙම තීරණය සම්බන්ධයෙන් පැන නගින ප්‍රධාන කරුණු සහ විමසීම් මොනවාද?

• ජනතාවට සහ ව්‍යාපාරවලට සෘජු බලපෑම: විදුලි ගාස්තු 15%කින් ඉහළ යාම පවුල්වල අයවැයට සහ කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාරවල මෙහෙයුම් පිරිවැයට කෙසේ බලපායිද? විශේෂයෙන්ම අඩු ආදායම්ලාභී පවුල් සඳහා මෙම තීරණයෙන් ඇතිවන බලපෑම අවම කිරීමට රජය ගනු ලබන ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද?

• ආර්ථිකයට ඇති පුළුල් බලපෑම: මෙම ගාස්තු වැඩිවීම උද්ධමනයට සහ සමස්ත ආර්ථිකයේ වර්ධනයට කෙසේ බලපායිද? නිෂ්පාදන පිරිවැය ඉහළ යාමෙන් භාණ්ඩ හා සේවා මිල ගණන් තවදුරටත් ඉහළ යාමේ අවදානමක් පවතීද?

• CEB හි කාර්යක්ෂමතාව සහ කළමනාකරණය: CEB විසින් ගාස්තු වැඩිවීමක් ඉල්ලා සිටීමට හේතු වූ මූල්‍ය අභියෝග මොනවාද? විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ පාඩු අවම කර ගැනීමට සහ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීමට ගෙන ඇති හෝ ගැනීමට අපේක්ෂිත ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද? විදුලි ජනන පිරිවැය අඩු කර ගැනීමට පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් භාවිතය පුළුල් කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කර තිබේද?

• පුනර්ජනනීය බලශක්ති භාවිතය: විදුලිබල මණ්ඩලයේ පාඩු අවම කර ගැනීම සඳහා පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් වෙත යොමුවීම කෙතරම් දුරට ප්‍රමාණවත්ද? මෙම ගාස්තු වැඩිවීමට සාධාරණ හේතුවක් ලෙස දැක්විය හැකි බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ පිරිවැය කළමනාකරණයට අදාළව, දිගුකාලීන විසඳුම් සඳහා වන සැලසුම් මොනවාද?

• මහජන ප්‍රතිචාරය සහ විරෝධතා: මෙම තීරණයට මහජනතාවගෙන් සහ සිවිල් සංවිධානවලින් ඇතිවිය හැකි ප්‍රතිචාර මොනවාද? ඉදිරියේදී විරෝධතා ව්‍යාපාර ඇතිවීමේ හැකියාවක් පවතීද?

මෙම විදුලි ගාස්තු වැඩිවීම රටේ ආර්ථිකය හා ජන ජීවිතය කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරන බැවින්, මෙම තීරණයට පාදක වූ කරුණු, එහි අපේක්ෂිත බලපෑම් සහ අනාගතය සඳහා වන විසඳුම් පිළිබඳව පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා කිරීම වැදගත් වේ.

බන්ධනාගාර කොමසාරිස් ජනරාල් තුෂාර උපුල්දෙණියගේ වැඩ තහනම් කිරීමට අද (09) රැස්වූ කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කර ඇත.

විදුලි සේවක සංගමයේ ප්‍රධාන ලේකම් රංජන් ජයලාල්ට කඩුවෙල නගරාධිපති තනතුර ලැබුණේ ය. ඒ නිකම්ම නොව මහජන ඡන්දයෙනි. ලංකාවේ දේශපාලනය රැළි මත තීරණය වන අතර, ඒ රැලිවලට ‘පොල් ලෙලි’ ගසාගෙන ආවේ ද, අද ඊයේ නොවේ. මාලිමාවට ආ ජන රැල්ලට ගසා ගෙන ආ පොල් ලෙලි සංඛ්‍යාව අපමණය. ඒ පොල් ලෙලි අතර, ‘රංජන් ජයලාල්’ සුවිශේෂී ය.

ලංකාවේ විදුලි අර්බුද ගැන කතා කරද්දී කුප්‍රකට වෘත්තීය සමිති නායකයෙකු වන රංජන් ජයලාල්ගේ නම නිරන්තරයෙන්ම කියැවෙන අතර, මෑතකදී ඔහු සම්බන්ධයෙන් වැඩිපුර සඳහන් වූයේ කඩුවෙල නගරාධිපති තනතුර සඳහා දිවුරුම් දුන් දිනයේ ය. දිවුරුම් දුන් දවසේ ම මොකක්දෝ එකකට පය පැටලී වැටුනු රංජන් ජයලාල් තුවාල නොවී බේරුණේ අනූ නවයෙනි.

දැන් ඒ පය පැටලී වැටීම ද කුමන්ත්‍රණයක් වෙලා ය.

මාව වට්ටපු එක කුමන්ත්‍රණයක්!

නගරාධිපති ධූරයේ වැඩ භාර ගැනීමෙන් අනතුරුව තමන්ට සිදුවූ අකරතැබ්බය කුමන්ත්‍රණයක් බව කඩුවෙල නගරාධිපති රන්ජන් ජයලාල් පවසන බව ‘මොනරා’ පුවත්පතේ පළ වූ වාර්තාවක සඳහන් විය.

අද  වන විට කඩුවෙල නගරාධිපති ලෙස කටයුතු කරන රංජන් ජයලාල්, ලංකා විදුලි සේවක සංගමයේ ප්‍රධාන ලේකම් ලෙස පෙර ආණ්ඩු සමයන් හී විදුලි බිල වැඩි කිරීම සම්බන්ධයෙන් දක්වා ඇති අදහස්වල පැහැදිලි විෂමතාවක් පෙනෙන්නට තිබේ. මෙය ඔහුගේ දේශපාලන ස්ථාවරය ලැජ්ජා සහගත ය.

ලංකා විදුලි සේවක සංගමයේ ප්‍රධාන ලේකම්වරයා ලෙස පසුගිය ආණ්ඩු සමයේ විදුලි බිල වැඩි කිරීමට එරෙහිව දැඩි ස්ථාවරයක සිටි රංජන් ජයලාල්, මේ වන විට ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ප්‍රමුඛ ජාතික ජන බලවේග රජය යටතේ කඩුවෙල නගරාධිපති ලෙස කටයුතු කරමින් සිටියදී, විදුලි බිල වැඩි කිරීම සාධාරණීකරණය කිරීම ඔහුගේ දේශපාලන කුහකත්වයේ සොබාව මනාව පැහැදිලි කරයි.

පසුගිය ආණ්ඩු සමයේ විරෝධය:

එවක ඔහු ඉතා ආන්දෝලනාත්මක ප්‍රකාශයක් සිදු කරමින් කියා සිටියේ,

“පුළුවන්නම් හතරවෙනිදා විදුලි බිල වැඩි කරන්න. ආණ්ඩුවට කඩේ යන බිල ගෙවන්න. හැබැයි සාමාන්‍ය ජනතාව බිල ගෙව්වේ නැත්නම් සාමාන්‍ය ජනතාවගේ විදුලි විසන්ධි කිරීම සඳහා විදුලිබල මණ්ඩලයේ කිසිම සේවකයෙක් ඒ නිවෙස්වලට ඇතුල් වෙන්නෑ. දැන් ආණ්ඩුවට ත්‍රිවිධ හමුදාව දාලා ලයිට් කපන්න සිද්ධ වෙයි”

යනුවෙනි.

මෙම ප්‍රකාශය මගින් ඔහු එවක ආණ්ඩුවට එරෙහිව ජනතාව සහ විදුලි සේවකයන් පෙළගැස්වීමට උත්සාහ කළ අතර, විදුලි බිල වැඩි කිරීමට එරෙහිව දැඩි මහජන මතයක් ගොඩනැගීමට දායක විය.

වත්මන් ස්ථාවරයේ වෙනස:

කෙසේ වෙතත්, මේ වන විට ජාතික ජන බලවේගය යටතේ කඩුවෙල නගරාධිපති ධුරය දරන රංජන් ජයලාල්, විදුලි බිල වැඩි කිරීම සම්බන්ධයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් ස්ථාවරයක් ගෙන ඇත.

“විදුලි බිල යම් ප්‍රමාණයකින් අපිට වැඩි කරන්න සිද්ධ වෙයි. අර වැඩි කිරීමට එරෙහි වුණා තමයි. මේ වැඩි කිරීම රටේ යහපත වෙනුවෙන්, රට හදන්න කරන එකක්. රටේ ජනතාවටත් යම් කැපකිරීමක් කරන්න කියලා අපි ඉල්ලීමක් කරනවා”

යනුවෙන් දැන් ඔහු ප්‍රකාශ කරයි.

රංජන් ජයලාල්ගේ මෙම ද්විත්ව ස්ථාවරය දේශපාලන වශයෙන් දැඩි ලෙස විවේචනයට ලක්විය යුතුය. පෙර ආණ්ඩුව සමයේ ඔහු විදුලි බිල වැඩි කිරීමට එරෙහිව ජනතාව උසිගන්වමින්, රජයට අභියෝග කළ අතර, විදුලිය විසන්ධි කිරීමට එරෙහිව සේවකයන් දිරිමත් කළේය. නමුත් දැන් ඔහු තම පක්ෂය බලයට පැමිණි පසු, එම ක්‍රියාවම “රටේ යහපත වෙනුවෙන්” සහ “ජනතාවගේ කැපකිරීමක්” ලෙස හුවා දැක්වීමට උත්සාහ කරයි.

මෙය දේශපාලනඥයන් බලය ලබා ගැනීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති සහ ස්ථාවරයන් පහසුවෙන් වෙනස් කරන ආකාරය පිළිබඳ කදිම නිදසුනකි. මහජනතාවගේ විශ්වාසය දිනා ගැනීමට විපක්ෂයේ සිටියදී එක් ස්ථාවරයක පිහිටා, බලයට පැමිණි පසු එයට හාත්පසින්ම වෙනස් ස්ථාවරයකට මාරුවීම දේශපාලන අවස්ථාවාදයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

රංජන් ජයලාල් මහතාගේ මෙම ක්‍රියාවෙන් පෙනී යන්නේ, ඔහුගේ පෙර විරෝධය සැබවින්ම ජනතාවගේ අභිවෘද්ධිය වෙනුවෙන් වූවක් ද, නැතහොත් හුදෙක් දේශපාලන වාසි තකා සිදු කළ ප්‍රකාශයක් ද යන්න පිළිබඳව යළි සිතා බැලිය යුතු බවයි. දේශපාලනයේදී මෙවැනි “පැහැය වෙනස් කිරීම්” ජනතා විශ්වාසය පළුදු කරන අතර, අවසානයේදී සමස්ත දේශපාලන ක්‍රමය කෙරෙහිම ජනතාව තුළ කලකිරීමක් ඇති කිරීමට හේතු වේ. විශේෂයෙන් ම ‘අපි හරි වෙනස්’ කියා බලයට පත් වූ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ වැනි පාර්ශවයක මෙවන් හැසිරීම් ලජ්ජාසහගත ය.

කිලෝග්‍රෑම් 50 සිමෙන්ති කොට්ටයක මිල රුපියල් 100කින් ඉහළ දැමීමට සිමෙන්ති සමාගම් තීරණය කර ඇති බව වාර්තා වේ. මෙම මිල වැඩිවීම, ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට සහ පොදුවේ මහජනතාවට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කළ හැකි ය.

කිලෝග්‍රෑම් 50 සිමෙන්ති කොට්ටයක මිල රුපියල් 100කින් ඉහළ දැමීමට සිමෙන්ති සමාගම් තීරණය කර ඇති බව වාර්තා වේ. මෙම මිල වැඩිවීම, ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට සහ පොදුවේ මහජනතාවට විවිධ බලපෑම් එල්ල කළ හැකි වැදගත් සිදුවීමකි.

ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට බලපෑම

සිමෙන්ති මිල ඉහළ යාම ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට සෘජුවම බලපානු ඇත. ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම්, මාර්ග සංවර්ධනය සහ අනෙකුත් යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සඳහා සිමෙන්ති අත්‍යවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍යයක් වන බැවින්, මෙහි මිල වැඩිවීම සමස්ත ව්‍යාපෘති පිරිවැය ඉහළ නැංවීමට හේතු වේ.

• ව්‍යාපෘති පිරිවැය ඉහළ යාම: ඉදිකිරීම් සමාගම්වලට තම ව්‍යාපෘතිවල ඇස්තමේන්තුගත පිරිවැය සංශෝධනය කිරීමට සිදුවනු ඇති අතර, ඇතැම් ව්‍යාපෘති ප්‍රමාද වීමට හෝ අත්හිටුවීමට පවා ඉඩ ඇත.
• නව ආයෝජන අඩුවීම: ඉහළ යන පිරිවැය හේතුවෙන් ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට නව ආයෝජන පැමිණීම අධෛර්යමත් විය හැකිය.
• රැකියා අවස්ථා: ඉදිකිරීම් කටයුතු මන්දගාමී වීමත් සමඟ, මෙම ක්ෂේත්‍රයේ රැකියා නියුක්තිකයින්ට අහිතකර බලපෑම් ඇතිවිය හැකිය.

පොදු මහජනතාවට බලපෑම

සිමෙන්ති මිල වැඩිවීම සාමාන්‍ය ජනතාවට ද විවිධ ආකාරවලින් බලපායි.

• නිවාස ඉදිකිරීම් පිරිවැය: තමන්ගේම නිවාසයක් ඉදිකිරීමට අපේක්ෂා කරන පුද්ගලයන්ට වැඩි මුදලක් වැය කිරීමට සිදුවනු ඇත.
• අලුත්වැඩියා කටයුතු: නිවාස හෝ වෙනත් ගොඩනැගිලි අලුත්වැඩියා කිරීමට අවශ්‍ය අයට ද වැඩි වියදමක් දැරීමට සිදුවේ.
• කුලී මිල ගණන්: ඉදිකිරීම් පිරිවැය ඉහළ යාම දිගු කාලීනව දේපල සහ කුලී මිල ගණන් කෙරෙහි බලපෑ හැකිය.

ඉදිරි ක්‍රියාමාර්ග

මෙම තත්ත්වය තුළ, සිමෙන්ති මිල ඉහළ යාමට හේතු වූ සාධක පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ. සැපයුම් දාම ගැටලු, නිෂ්පාදන පිරිවැය ඉහළ යාම හෝ ආනයන පිරිවැය වැනි කරුණු මෙයට බලපාන්නට ඇත. මෙම තත්ත්වය සමනය කිරීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමෙන් ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයට සහ මහජනතාවට ඇතිවන බලපෑම අවම කරගත හැකිය.

අරගල සමයේ එනම්; 2022 මැයි 9 සිදුවීම්වල දී හානි වූ බව කියන දේපළක් සඳහා වන්දි මුදලක් ලබා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් හිටපු කථානායක චමල් රාජපක්ෂ ඉදිරි දින කිහිපය තුළ අත්අඩංගුවට ගැනීමට ඉඩ ඇති බව රජයේ පුවත්පතක් වන සිළුමිණ වාර්තා කරයි.

වාර්තාවට අනුව, චමල් රාජපක්ෂ තිස්සමහාරාමය, මාගම පිහිටි සිය නිවසට හා දේපළවලට සිදු වූ හානි සඳහන් කරමින් රුපියල් මිලියන 15.2 ක වන්දි මුදලක් රජයෙන් ඉල්ලා ඇත. කෙසේ වෙතත්, පසුව සිදු කරන ලද විමර්ශනවලින් හෙළි වී ඇත්තේ එම දේපළ ඔහුට අයත් නොවන බවත්, එහි නේවාසික ගොඩනැගිල්ලක් නොමැති බවත්ය. එම ස්ථානයේ තිබී ඇත්තේ වී ගබඩාවක් පමණි.

දේපළ තමන් සන්තකයේ තිබූ බවට දිවුරුම් ප්‍රකාශයක් ඉදිරිපත් කර තිබුණ ද, වැඩිදුර විමර්ශනවලින් අනාවරණය වී ඇත්තේ ඉඩම වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ නමට ලියාපදිංචි වී ඇති බවයි. 2023 ජූලි මාසයේ නිකුත් කරන ලද තක්සේරු වාර්තාවක එම පරිශ්‍රයේ රුපියල් මිලියන 14.8 ක් වටිනා නිවසක් ඇති බවත්, ගබඩා ගොඩනැගිල්ලට රුපියල් 222,600 ක හානියක් සිදු වී ඇති බවත් සඳහන් කර ඇත.

පසුව රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යාංශය අදාළ බලධාරීන්ට දැනුම් දී ඇත්තේ ඔවුන්ගේ විෂය පථය යටතේ මෙම අවස්ථාවේදී වන්දි මුදල් ගෙවීමට නොහැකි බවයි. එසේ තිබියදීත්, එම මුදල සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙවා ඇති බව වාර්තා වේ.

සාවද්‍ය ලෙස මුදල් පරිහරණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් චමල් රාජපක්ෂගෙන් ප්‍රශ්න කිරීමට අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිෂන් සභාව (CIABOC) සූදානම් වන බව සිළුමිණ පෙන්වා දෙයි. එමෙන්ම, ගෙවීම් අනුමත කිරීමට සම්බන්ධ වූ රජයේ නිලධාරීන්ට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපේක්ෂා කෙරේ.

දසක ගණනාවක් පුරා ශ්‍රී ලංකා දේශපාලනයේ ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් ගත් රාජපක්ෂ පවුල, විශේෂයෙන්ම මහින්ද, ගෝඨාභය, බැසිල් සහ චමල් රාජපක්ෂ යන සහෝදරවරුන්, රටේ ඉතිහාසයට සුවිශේෂී ලෙස බලපෑම් කළහ. ඔවුන්ගේ දේශපාලනයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණ කිහිපයක් මෙසේ දැක්විය හැක:

සිංහල බෞද්ධ ජාතිකවාදය මුල්කරගත් populist ආකල්පයක් ඔවුන්ගේ දේශපාලනයේ මූලික අංගය විය. 2009 යුද ජයග්‍රහණයෙන් පසු මෙම ප්‍රවණතාව තවත් ශක්තිමත් විය. රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය තුළ පවුලේ සාමාජිකයන්ට ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් ලබා දීම සහ බලය ඒකරාශී කර ගැනීම ඔවුන්ගේ පාලන සමයේදී පැහැදිලිව දක්නට ලැබුණි.

මහා පරිමාණ යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීම ඔවුන්ගේ ආණ්ඩු වල ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් විය. එහෙත්, මෙම ව්‍යාපෘති බොහොමයක විනිවිදභාවය සහ මූල්‍ය කළමනාකරණය පිළිබඳව ප්‍රශ්න මතු විය.

2022 වසරේදී රට මුහුණ දුන් දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයට ඔවුන්ගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සහ මුදල් කළමනාකරණය සෘජුවම බලපෑ බවට ප්‍රබල විවේචන එල්ල වේ.

දැවැන්ත ආර්ථික බිඳවැටීම සහ පාලනයට එරෙහිව නැගුණු මහජන විරෝධය හේතුවෙන් රාජපක්ෂ පවුලේ දේශපාලන බලය විශාල වශයෙන් පිරිහී ගියේය. අද වන විට ඔවුන්ගේ දේශපාලන අනාගතය අවිනිශ්චිත තත්ත්වයක පවතී.

වසර 2009ට පෙර නිකුත් කර ඇති, වසර තුනෙන් තුනට අලුත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවක් නැති රියැදුරු බලපත්‍ර මිලියන 2කට අධික සංඛ්‍යාවක් රටේ මාර්ගවල මාරක අනතුරුවලට මූලික හේතුවක් වී ඇති බව මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුව (DMT) හෙළි කරයි. මෙම භයානක තත්ත්වය හමුවේ, එම බලපත්‍ර අවලංගු කිරීමට මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකර ඇති නිර්දේශ ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශය විසින් මුළුමනින්ම නොසලකා හැරීම මහජන ආරක්ෂාව පිළිබඳ බරපතළ ප්‍රශ්නයක් මතු කර තිබේ.

මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුවේ විශ්වාසවන්ත ආරංචි මාර්ග පෙන්වා දෙන්නේ, මෑතකදී සිදු වූ බරපතළ මාර්ග අනතුරුවලින් බොහොමයක් සඳහා වගකිව යුත්තේ 2009ට පෙර බරවාහන රියැදුරු බලපත්‍ර ලබාගෙන ඇති රියැදුරන් බවයි. වසර ගණනාවක් තිස්සේ වෛද්‍ය පරීක්ෂණවලට භාජනය නොවූ මෙම රියැදුරන්, වයස්ගත වීමත් සමඟ ශාරීරික හා මානසික දුබලතාවන්ට ලක් වී තිබීම මෙයට ප්‍රධාන හේතුව වී ඇත. මෙම අනතුරු පිටුපස ඇති බිහිසුණු සත්‍යය මාර්ග ආරක්ෂාව පිළිබඳ බරපතළ සැක සංකා ඇති කරයි.

මෙම භයානක තත්ත්වය පිළිබඳව මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුව වසර දෙකකට පමණ පෙර සිටම ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශයට දැනුම් දී තිබේ. එවකට සිටි මෝටර් රථ ප්‍රවාහන කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා මෙම පරණ රියැදුරු බලපත්‍ර අවලංගු කර, අලුතින් වෛද්‍ය සහතික ලබාගෙන නව බලපත්‍ර නිකුත් කිරීමට තීරණය කර තිබුණි. එහෙත්, පසුගිය රජයේ ප්‍රබල දේශපාලනඥයෙකු, මැතිවරණයක් මුල් කරගෙන, මෙම තීරණය අත්හිටුවීමට මැදිහත් වූ බව වාර්තා වේ. මෙය රටේ මාර්ග ආරක්ෂාවට එල්ල වූ දරුණු පහරක් ලෙස බොහෝ දෙනා පෙන්වා දෙති. දේශපාලන ඇඟිලි ගැසීම් නිසා විසඳුම් අඩාල වීම මහජනතාවගේ ජීවිත පරදුවට තබා ඇත.

මෝටර් රථ වාහන පරීක්ෂකවරුන් ප්‍රමුඛ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධානීන්, වත්මන් රජයෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ මෙම රියැදුරු බලපත්‍ර සම්බන්ධයෙන් කඩිනමින් ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙසයි. ඔවුන්ගේ අනතුරු ඇඟවීම් අනුව, වසර 10-15කට පෙර බලපත්‍ර ලබාගත් රියැදුරන් මේ වන විට ශාරීරික වශයෙන් දුර්වල තත්ත්වයන්ට පත්ව සිටිය හැකි අතර, එවැනි රියැදුරන් අතින් අනතුරු බහුලව සිදු විය හැකිය. එහෙත්, මේ දක්වා ඒ පිළිබඳව කිසිදු තීරණයක් ගෙන නොමැති වීම පුදුම සහගතය. මාර්ග ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් වගකිව යුතු ආයතන, රටේ ජීවිත මිලියන ගණනක් අවදානමට ලක් කරමින් මෙම තත්ත්වය තවදුරටත් නොසලකා හරින්නේ නම්, ඉදිරියේදී සිදුවිය හැකි මාරක අනතුරු සංඛ්‍යාව තව තවත් ඉහළ යා හැකි බවට අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් වෙමින් පවතී. ජනතාවගේ ජීවිත ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වී තිබේ.